ใบงานที่4 การจัดเวลาซีพียู (CPU Scheduling)

ใบงานที่ 4 การจัดเวลา CPU

จัดทำโดย นายสัญชัย   สุดเอก
รหัสประจำตัว 6031280007

1.การจัดเวลาซีพียู
2.การจัดคิวในระยะสั้น
3.การจัดคิวในระยะยาว
4.ระบบหลายโปรเซสเซอร์
5.การทำงานของระบบหลายโปรเซสเซอร์

1.การจัดเวลาซีพียู  (CPU Scheduling)

    การจัดเวลา CPU เป็นหลักการทำงานหนึ่งของ OS ที่ทำให้คอมพิวเตอร์มีความสามารถในการรันโปรแกรมได้หลาย ๆ โปรแกรมในเวลาเดียวกัน เหตุการณ์ที่ซีพียูเปลี่ยนจากการทำงานหนึ่งไปยังอีกงานหนึ่งเรียกว่า การเปลี่ยนสถานะ (context switching)
1.1.เป้าหมาย
-ใช้งานซีพียูได้อย่างเต็มประสิทธิภาพสิ่งที่ต้องคำนึง
-ในระบบโปรเซสเซอร์เดียวซีพียูจะทำงานได้ครั้งละ 1 งาน
-ถ้ามีหลาย ๆ งานจะต้องเกิดการรอ
1.2.ระบบโปรแกรมเดียว
-ไม่ซับซ้อน
-ทำงานทีละโปรแกรมจนเสร็จกระบวนการ
-ทำงานตัวเองจนเสร็จ หรือจนกระทั่งมีการรออะไรบางอย่าง เช่น I/O
-การรอนี้ทำให้ซีพียูเกิดการว่างงาน อยู่เฉย (idle)
1.3.ระบบหลายโปรแกรม
-เสมือนกับหลายโปรแกรมดำเนินไปพร้อมกัน
-จะไม่ยอมให้ซีพียูเกิดการรอ
-โปรเซสใดมีการรอการใช้ อุปกรณ์ I/O จะมีการนำออกไปจากซีพียู และนำโปรเซสใหม่เข้าไป  ใช้งานซีพียูแทน

1.4.ข้อพิจารณาในการจัดเวลา
การใช้สอยซีพียู (CPU Utilization)
ทรูพุต (Throughput)
เวลาทั้งหมด (Turnaround Time)
เวลารอคอย (Waiting Time)
เวลาตอบสนอง (Response Time)

1.4.1.การใช้สอยซีพียู(CPU Utilization) : การใช้ประโยชน์จากซีพียูอย่างสูงสุด โดยทำให้ซีพียูมีงานทำมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซีพียูควรจะถูกใช้อยู่ระหว่าง 40-90 %
1.4.2.ทรูพุต (Throughput) : จำนวนงานที่เสร็จต่อหน่วยเวลา
1.4.3.เวลาทั้งหมด (Turnaround Time) : คือช่วงเวลาทั้งหมดที่ใช้ในการทำงานใดงานหนึ่งตั้งแต่เริ่มต้นเข้าไปในระบบ จนงานถูกทำจนเสร็จเรียบร้อย (รวมเวลาที่รอเข้าหน่วยความจำ เวลาที่คอยอยู่ในคิว เวลาที่ใช้ซีพียู และเวลาของอินพุต/เอาต์พุต)
1.4.4.เวลารอคอย (Waiting Time) : ช่วงเวลาที่งานใดงานหนึ่งต้องรอการทำงานของตัวจัดเวลา โดยไม่รวมเวลาของการใช้ซีพียู และเวลาของการติดต่ออินพุต/เอาต์พุต ส่วนใหญ่ก็คือเวลาที่งานต้องคอยอยู่ในคิว (Ready Queue)
1.4..5.เวลารอคอย (Waiting Time) : ช่วงเวลาที่งานใดงานหนึ่งต้องรอการทำงานของตัวจัดเวลา โดยไม่รวมเวลาของการใช้ซีพียู และเวลาของการติดต่ออินพุต/เอาต์พุต ส่วนใหญ่ก็คือเวลาที่งานต้องคอยอยู่ในคิว (Ready Queue)

2.การจัดคิวระยะสั้น (Short-term scheduling) 

   -ขั้นตอนนี้เป็นการคัดเลือกโปรเซสซึ่งรออยู่ในสถานะพร้อมที่เหมาะสมที่สุดให้เข้าไปอยู่ในสถานะรัน (ครอบครอง CPU)
   -การจัดคิวให้กับโปรเซสนั้นถือว่าเป็นหน้าที่ ของหน่วยจัดคิวในระยะสั้น (Short-term Scheduler) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งใน OS
สำหรับการส่งโปรเซสที่ถูกเลือกแล้วให้เข้าไปอยู่ในสถานะรัน เป็นหน้าที่ของตัวส่ง (Dispatcher) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งใน OS

2.1.การจัดคิวระยะสั้นมีดังนี้ 
การจัดคิวแบบ FCFS
การจัดคิวแบบ SJN 
การจัดคิวแบบ SRT
การจัดคิวแบบ RR
การจัดคิวแบบลำดับความสำคัญ
การจัดคิวแบบหลายระดับ

การจัดคิวแบบมาก่อนได้ก่อน (First-come-first-served : FCFS)

  -เป็นวิธีการที่ง่ายที่สุด
  -โปรเซสใดเข้ามารอในคิวก่อนจะมีสิทธิครอบครอง CPU ก่อน
  -โปรเซสที่ได้ครอบครอง CPU จะทำงานไปจนเสร็จ ไม่มีระยะเวลาควอนตัม
  -ถ้าโปรเซสมีการเรียกใช้งานอุปกรณ์อินพุต/เอาท์พุต หรือรอเหตุการณ์บางอย่าง โปรเซสนั้นต้องปลดปล่อยซีพียู และออกจากสถานะรันไปอยู่ในสถานะบล็อค
  -เมื่อการเรียกใช้อุปกรณ์อินพุต/เอาท์พุตเสร็จสิ้นลง หรือเกิดเหตุการณ์ที่กำลังรออยู่ โปรเซสนั้นจะกลับไปอยู่ต่อท้ายคิวของสถานะพร้อม
  -ค่าเฉลี่ยของการรอคอยในคิวแบบมาก่อนได้ก่อนได้ก่อนนี้ค่อนข้างสูง ซึ่งนี้ก็คือผลเสียของการใช้หลักการแบบนี้ ตัวอย่างที่จะแสดงต่อไปนี้ จะใช้อธิบายได้ว่า ทำไมมาก่อนได้ก่อน จึงทำให้ค่าเฉลี่ยของการคอยจึงมีค่าสูง

  สมมุติว่างานมาถึงคิวตามลำดับดังนี้คือ p1 , p2 และ p3 แถวคอยในระบบ FIFO ก็จะมีลักษณะดังนี้

   เวลาในการคอย p1 ในที่นี้จะมีค่า 0 วินาที และขิง p2 คือ24 วินาทีและ p3 คือ27 วินาที ค่าเฉลี่ยของการคอยในสถานการณ์เช่นนี้ก็จะเท่ากับ (0+24+27) /3 หรือ 17 วินที แต่ถ้าสมมติว่าโปรเซสเข้ามาในคิว FIFO ตามลำดบัใหม่ เช่น p3 , p2 และ p1 คิวก็จะมีลักษณะที่ต่างออกไปดังนี้



การจัดคิวแบบงานสั้นทำก่อน(Short-Job-first : SJF)

   จากปัญหาของการจัดคิวแบบมาก่อนได้ก่อน จึงทำให้เกิดแนวคิดที่จะคัดเลือกโปรเซสที่ต้องการเวลาในการทำงานน้อยที่สุดเข้ามาใช้ CPU ก่อนเพื่อทำให้ โปรเซสที่ต้องการเวลาในการทำงานน้อยจบออกไปได้เร็วขึ้น และจำนวนโปรเซสที่รออยู่ในคิวก็จะมีจำนวนลดลง
   แต่ถ้ามีโปรเซสหลายตัวที่มีความต้องการเวลาในการทำงานเท่ากัน ก็จะใช้หลักการแบบมาก่อนได้ก่อนมาใช้ในการคัดเลือก


  -จากการทดลองพบว่า SJF จะให้ค่าเฉลี่ยของการคอยได้ต่ำที่สุด เพราะมีการเลื่อนโปรเซสที่มีเวลาใช้ CPU น้อยสุดมาไว้หน้าคิว
  -ปัญหาสำหรับการจัดคิวแบบ SJF คือ ตัวจัดคิวระยะสั้นไม่ทราบว่าแต่ละโปรเซสต้องการใช้เวลาเท่าใด
   วิธีแก้คือ
  ให้แต่ละโปรเซสกำหนดเวลาที่ต้องการในการใช้ CPU มาด้วยให้ OS สร้างโปรเซสเพื่อคำนวณเวลาโดยประมาณของแต่ละโปรเซสที่ต้องการใช้ CPU

การจัดคิวแบบตามลำดับความสำคัญ (Priority Queue)

    -วิธีนี้จะมีการจัดลำดับความสำคัญให้กับแต่ละโปรเซสที่ต้องการใช้ CPU
    -โปรเซสที่อยู่ ณ. ต้นคิวก็จะเป็นโปรเซสที่มีความ สำคัญมากที่สุด และลดลงเรื่อย ๆ
    -โปรเซสที่อยู่ท้ายคิวคือโปรเซสที่มีความสำคัญต่ำสุด
    -ถ้ามีโปรเซสใหม่เข้ามาในคิว ก็จะมีการแซงคิวได้ถ้าโปรเซสที่เข้ามาใหม่มีลำดับความสำคัญสูงกว่าโปรเซสที่กำลังบรรจุอยู่ในคิว

Priority
  เวลาเฉลี่ยในการรอ =6.75
  เวลาเฉลี่ยในการทำงานเสร็จ =11.25
FCFS
  เวลาเฉลี่ยในการรอ =8.5
  เวลาเฉลี่ยในการทำงานเสร็จ =13
SJF
  เวลาเฉลี่ยในการรอ =3
  เวลาเฉลี่ยในการทำงานเสร็จ =7.5



   ปัญหาที่สำคัญสำหรับการจัดคิวแบบนี้ ได้แก่ โปรเซสที่มีลำดับความสำคัญต่ำอาจจะไม่มีโอกาสได้ใช้ CPU ถ้ามีโปรเซสที่มีลำดับความสำคัญสูงอยู่เป็นจำนวนมาก หรือมีโปรเซสที่มีลำดับความสำคัญสูงเข้ามาใหม่ตลอดเวลา


    วิธีการพิจารณากำหนดลำดับความสำคัญของโปรเซสต่าง ๆ อาจพิจารณาได้จากองค์ประกอบต่าง ๆ เช่น
เจ้าของโปรเซส : โปรเซสที่มาจากผู้ใช้ทั่ว ๆ ไป จะมีลำดับความสำคัญต่ำกว่า โปรเซสที่มาจากผู้ควบคุมระบบ
ประเภทของโปรเซส : โปรเซสของงานในระบบแบตซ์ (Batch mode) มักมีลำดับความสำคัญต่ำกว่าโปรเซสของงานแบบตอบโต้ (Interactive mode)ผู้ใช้ที่ยินยอมจ่ายเงินเพิ่ม
ระยะเวลาที่โปรเซสเข้ามาอยู่ในระบบ



การจัดคิวแบบงานที่เหลือเวลาน้อยทำก่อน (Shortest-remaining-first : SRF)

   -วิธีการนี้จะคล้ายกับแบบ SJF แต่ SRF จะนำเอาโปรเซสที่เหลือเวลาในการใช้ CPU น้อยที่สุดมาอยู่ที่ต้นคิวเพื่อเข้าไปใช้งาน CPU ก่อน
   -วิธีการนี้จะทำให้ทั้งโปรเซสที่ต้องการเวลาในการใช้ CPU น้อย และโปรเซสที่ต้องการเวลาในการใช้ CPU มากแต่ใกล้จะจบสามารถออกจากระบบได้เร็วขึ้น
   -วิธีการนี้นอกจากจะต้องทราบเวลาที่ต้องการใช้ CPU แล้วยังต้องมีการบันทึกเวลาที่โปรเซสทำงานไปแล้วด้วย


การจัดคิวแบบวนรอบ (Round-Robin : RR)

   -ใช้กับระบบงานคอมพิวเตอร์แบบแบ่งเวลา โดยมีลักษณะการจัดคิวเป็นแบบ FCFS แต่ให้มีกรรมวิธีของการให้สิทธิในการครอบครอง CPU ของแต่ละโปรเซส คือ “แต่ละโปรเซสที่เข้ามาในระบบจะถูกจำกัดเวลาการเข้าไปใช้ CPU เท่า ๆ กัน ” ซึ่งเรียกช่วงเวลานี้ว่า เวลาควันตัม (Quantum Time)
  -ตัวจัดเวลาระยะสั้นจะมีการให้ CPU กับโปรเซสที่อยู่ในคิวแบบวนรอบ โดยมีกฏเกณฑ์ว่า ถ้าโปรเซสใดไม่สามารถกระทำได้สำเร็จภายใน 1 ควันตัม โปรเซสจะต้องถูกนำกลับไปไว้ในคิวเช่นเดิม
  -สถานภาพต่าง ๆ ของโปรเซสที่ยังทำไม่เสร็จจะถูกบันทึกไว้ เมื่อถึงโอกาสได้ครอบรอง CPU อีก ก็จะได้เริ่มต้นรันต่อจากครั้งที่แล้วโดยไม่ต้องเริ่มใหม่ทั้งหมด

 

 การจัดคิวแบบหลายระดับ 

   การจัดคิวดังที่กล่าวมาแล้วทั้งสิ้นเป็นการจัดคิวภายในคิวเพียง 1 คิว เรียกว่าการจัดคิวแบบ 1 ระดับดังรูป

 

  เพื่อให้การจัดคิวเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น เราจึงจัดให้มีคิวหลาย ๆ คิวแทนที่จะมีเพียงคิวเดียว เรียกว่าเป็นการจัดคิวแบบหลายระดับ

 -การจัดคิวแบบหลายระดับนั้น แต่ละคิวไม่จำเป็นเป็นต้องเป็นประเภทเดียวกัน

 -การคัดเลือกโปรเซสนั้นจะคัดเลือกจากคิวที่ 1 ก่อนจนกระทั่งโปรเซสภายในคิวที่ 1 ทำงานเสร็จทั้งหมด แล้วจึงคัดเลือกโปรเซสในคิวลำดับถัดไป
 -โปรเซสที่มีความสำคัญมาก มักจะอยู่ในคิวระดับแรก โปรเซสที่มีลำดับความสำคัญน้อยลงไปก็จะอยู่ในคิวระดับหลัง
 -โปรเซสประเภทเดียวกันมักอยู่ในคิวระดับเดียวกัน

3.การจัดคิวระยะยาว

  -การจัดคิวระยะสั้นเป็นการจัดคิวในระดับโปรเซส โดยมีตัวจัดคิวระยะสั้นทำหน้าที่คัดเลือกโปรเซสที่อยู่ในคิวที่มีสถานะพร้อม ส่งเข้าไปอยู่ในสถานะรัน
  -การจัดคิวระยะยาวเป็นการจัดคิวในระดับงาน ไม่ใช่ระดับโปรเซส
เมื่อผู้ใช้ส่งงานเข้ามาในระบบ งานเหล่านี้จะไปรออยู่ในคิวงานเมื่อระบบอยู่ในสภาพพร้อมที่จะรับโปรเซสใหม่ได้ เช่น มีหน่วยความจำเหลือมากพอ

    -ตัวจัดคิวระยะยาวจะคัดเลือกงานที่อยู่ในคิวงานขึ้นมาพร้อมทั้งสร้างโปรเซสใหม่สำหรับงานนั้น ส่งให้กับตัวจัดคิวระยะสั้นทำงานต่อไป
    -ตัวจัดคิวระยะสั้นยังมีหน้าที่ยุติโปรเซสที่จบการทำงานแล้ว
    -คิวงานจะต่างกับคิวของโปรเซสเล็กน้อย คือ งานที่ถูกคัดเลือกขึ้นมาและสร้างเป็นโปรเซสใหม่แล้วจะไม่มีการวนกลับมาเข้าคิวใหม่เหมือนกับโปรเซส
    -การคัดเลือกงานเพื่อสร้างโปรเซสใหม่ มีวิธีการเหมือนกับการคัดเลือกโปรเซสที่อยู่ในคิว ยกเว้นวิธีแบบ RR ที่ไม่ได้ใช้กับคิวงาน

4.ระบบหลายโปรเซสเซอร์ (Multi-processor System)

    หมายถึงระบบที่มี CPU หลายตัวช่วยกันทำงาน ดังนั้นโปรเซสเซอร์ในที่นี้หมายถึง CPU นั่นเอง
    การจัดระบบคอมพิวเตอร์ตามการทำงานของโปรเซสเซอร์ เราสามารถแบ่งได้ 4 ประเภทดังนี้
1.คำสั่งเดี่ยวและข้อมูลเดี่ยว ( Single Instruction Single Data : SISD )
2.คำสั่งเดี่ยวและหลายชุดข้อมูล ( Single Instruction Multiple Data : SIMD )
3.หลายชุดคำสั่งและข้อมูลเดี่ยว ( Multiple Instruction Single Data : MISD )
4.หลายชุดคำสั่งและหลายชุดข้อมูล ( Multiple Instruction Multiple Data : MIMD )


คำสั่งเดี่ยวและข้อมูลเดี่ยว( Single Instruction Single Data : SISD )

   คอมพิวเตอร์ที่ใช้งานทั่วไปในปัจจุบันจะเป็นประเภท SISD
  -ระบบคอมพิวเตอร์ประเภทนี้มีโปรเซสเซอร์อยู่เพียงตัวเดียว
  -การทำงานของโปรเซสเซอร์ในระบบนี้จะทำงานได้ทีละ 1 คำสั่งและรับข้อมูลได้ 1 ชุด
  -P (Processor) แทนโปรเซสเซอร์ I (Instruction) แทนคำสั่ง D (Data) แทนข้อมูล และ O (Output) แทนผลลัพธ์

 

คำสั่งเดี่ยวและหลายชุดข้อมูล ( Single Instruction Multiple Data : SIMD )

    การทำงานของระบบนี้เป็นการทำงานของโปรเซสเซอร์หลายตัวพร้อมกัน หรือที่เรียกว่าทำงานขนานกัน (parallel processing) โปรเซสเซอร์ทุกตัวทำคำสั่งเดียวกันหมด แต่มีข้อมูลเป็นของตนเอง ดังนั้นผลลัพธ์ที่ได้จึงมีหลายชุด 
    SIMD มีประโยชน์ต่องานทางด้านการคำนวณที่ต้องการคำนวณแบบเดียวกันกับข้อมูลหลาย ๆ ชุดเช่น การบวกเมตริกซ์เช่น

 

หลายชุดคำสั่งและข้อมูลเดี่ยว (Multiple Instruction Single Data : MISD )

   การทำงานของระบบนี้เป็นการทำงานของโปรเซสเซอร์หลายตัวพร้อมกัน หรือที่เรียกว่าทำงานขนานกัน (parallel processing)
  โดยโปรเซสเซอร์ทุกตัวจะมีคำสั่งของตนเอง แต่ทุกตัวจะใช้ข้อมูลชุดเดียวกัน

 

เมื่อโปรเซสเซอร์ตัวแรกทำงานเสร็จ ผลลัพธ์ที่ได้จะเป็นข้อมูลของโปรเซสเซอร์ตัวต่อไป เช่นถ้าในระบบ MISD หาค่าจากสมการนี้ y = 2*X2+4 โดยที่ x มีค่าระหว่าง 1 ถึง 5
จากตัวอย่างพบว่ามี 3 คำสั่ง
-หาค่า X ยกกำลัง 2
-คูณผลลัพธ์จากข้อแรก ด้วย 2
-เพิ่มค่าผลลัพธ์ที่ได้จากข้อ 2 ด้วย 4

หลายชุดคำสั่งและหลายชุดข้อมูล (Multiple Instruction Multiple Data : MIMD)

    การทำงานของระบบนี้เป็นการทำงานของโปรเซสเซอร์หลายตัวพร้อมกันและโปรเซสเซอร์แต่ละตัวจะมีคำสั่งและข้อมูลเป็นของตนเอง
    ดังนั้นในการทำงานแต่ละโปรเซสเซอร์จะเป็นอิสระจากกัน
ตัวอย่างระบบคอมพิวเตอร์ประเภท MIMD ที่เห็นได้ชัดเจนคือระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ (Computer Network)

 

อ้างอิง

www.chantra.sru.ac.th

แบบฝึกหัดท้ายบท

1.จงอธิบายข้อดีของรูปแบบการทำงานแบบ SJF
ตอบ SJF จะให้ค่าเฉลี่ยของการคอยได้ต่ำที่สุด เพราะมีการเลื่อนโปรเซสที่มีเวลาใช้ CPU น้อยสุดมาไว้หน้าคิว
2. จงอธิบายข้อดีข้อเสียของรูปแบบการทำงานแบบ RR
ข้อดี การสร้างระบบการทำงานแบวนรอบ เราจะทำคิวที่พร้อมทำงาน (Ready Queue) เป็นแบบมาก่อนได้ก่อนไว้สำหรับเก็บโปรเซสต่างๆ โปรเซสที่เข้ามาใหม่จะถูกนำมาต่อไว้ที่หางของคิว ตัวจัดเวลาจะเลือกเอาโปรเซสที่อยู่ตรงหัวคิวออกมา แล้วกำหนดให้ไทม์เมอร์หยุดการให้เวลาซีพียูหลังจากนั้น 1 ควันตัม แล้วนำโปรเซสออกไปต่อที่หางคิว ถ้าหากว่าโปรแกรมยังไม่สิ้นสุดการทำงาน
ข้อเสีย เวลาเฉลี่ยของการคอยในกรรมวิธีของวนรอบจะค่อนข้างนาน ให้ลองพิจารณาตัวอย่างของการเอ็กซิคิวต์โปรเซส 3 โปรเซส ดังต่อไปนี้ในแบบวนรอบ โดยที่โปรเซสทั้ง 3 เข้ามาถึงระบบพร้อมๆ กัน
3. จงอธิบายข้อเสียของรูปแบบการทำงานแบบลำดับความสำคัญ
ตอบ ถ้าข้อมูลที่มีความสำคัญน้อยจะได้ทำงานที่หลังซึ่งทำให้เกิดความล้าช้าได้
4. การจัดคิวรูปแบบใดมีการใช้เวลาควันตัม
ตอบ การจัดเวลาแบบวนรอบ (RR : Round – Robin Scheduling)5. Short-term
5.scheduler ทำหน้าที่อย่างไร
ตอบ จัดลำดับงาน (process) ที่ยูสเซอร์ต้องการใช้งานหลาย ๆ งานพร้อมกันบนเครื่องคอมพิวเตอร์นั้น ให้ CPU สามารทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
6. ตัวจัดคิวระยะสั้นกับระยะยาวแตกต่างกันอย่างไร
ตอบ การจัดคิวในระยะสั้นเป็นการจัดคิวในระดับโปรเซสและทำหน้าที่คัดเลือกโปรเซสในสถานะพร้อมและส่งเข้าไปอยู่ในสถานะรัน ส่วนการจัดคิวในระยะยาวจะเป็นการจัดคิวในระดับ "งาน“ ไม่ใช่ระดับ "โปรเซส" เมื่อผู้ใช้ส่งงานเข้ามาในระบบ งานเหล่านี้จะเข้าไปรออยู่ในคิวงานเมื่อระบบอยู่ในสภาพพร้อมที่จะรับโปรเซสใหม่ได้
7. การบวกเมตริกซ์ ใช้รูปแบบ processor แบบใด
ตอบ parallel processing
8. ลักษณะการจัดคิวแบบใดมีค่าเฉลี่ยในการรอน้อยที่สุด
ตอบ การจัดคิวแบบงานสั้นทำก่อน (Short-Job-first : SJF)
9. ระยะเวลาที่โปรเซสทำงานเสร็จมีหลักการคำนวณอย่างไร
ตอบ กระบวนการจะสิ้นสุดหรือถูกยกเลิก เมื่อทำงานเสร็จในขั้นสุดท้าย แล้วร้องขอให้ระบบปฏิบัติการลบกระบวนการทิ้งไป โดยใช้คำสั่งเรียกระบบ exit ซึ่งกระบวนสามารถส่งข้อมูล (output) กลับไปให้กระบวนการแม่ได้ โดยคำสั่งเรียกระบบ wait กระบวนการหนึ่งอาจยกเลิกกระบวนการอื่นได้ โดยใช้คำสั่งเรียกระบบ เช่น คำสั่งยกเลิก (abort) การใช้คำสั่งนี้โดยปกติ ต้องเป็นกระบวนการแม่ใช้กับกระบวนการลูกเท่านั้น (เพราะกระบวนการแม่ทราบหมายเลขของกระบวนการลูกจากเมื่อตอนที่สร้างกระบวนการลูก)
10. ตัวส่ง Dispatcher ทำหน้าที่อย่างไร
ตอบ Dispatcher ซึ่งเป็นโมดูลที่ทำหน้าที่ควบคุมการครอบครองเวลา cpu ของ process ฟังก์ชันนี้ประกอบด้วย
• การย้าย Context
• การย้ายไป user mode
• กระโดดไปยังตำแหน่งที่เหมาะสมของโปรแกรม เพื่อที่จะเริ่มรันโปรแกรมนั้นใหม่อีกครั้ง

Dispatcher นี้ควรมีการทำงานที่เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพราะว่ามันจะต้องทำงานทุกครั้งที่มีการย้าย process ซึ่งเวลาที่ถูกใช้ไปกับการทำเช่นนี้เราเรียกว่า Dispatch Latency